ARAPGİRE TARİHİYLE GENEL BİR BAKIŞ

ARAPGİR 

Ulu Camii: Arapgir’ de Eski Şehir denilen önceki yerleşme yerindedir..Dış kısmı muntazam sıralı silme tastan yapılmıştır. Duvar iç dolgularında moloz tas kullanılmıştır. Giriş kapısı ekseni üzerinde arka arkaya iki kubbeli bölüm, tam karsıda da mihrap yer alır. Mihrabı abartılı bir büyüklüğe sahiptir ve geometrik motiflerle süslenmiştir. Minaresi ve kitabesi olmayan caminin, planı ve süsleme özelliklerine bakılarak, 14’ncü asrın baslarında yapıldığı tahmin edilmektedir. 

 
Mir-i Liva Ahmet Pasa Camisi: Arapgir ilçe merkezinde, İsaoğlu Mahallesi ile Çarsı Mahallesinin birleştiği yerdedir. Kitabesine göre cami, 1128h. (1716m.) tarihinde, Osmanlı padişahı III. Ahmet’in annesi Rabia Gülnus Ematullah Sultan’ın kethüdası, Arapgirli Veliyüddin oğlu Hacı Muhammed Efendi tarafından yaptırılmıştır. Cami kubbesiz olup, dik dörtgen planlı ve tamamen kesme tastan inşa edilmiştir. Minaresi batı kösesinde yer alır ve tastan inşa edilmiştir. 

  
Gümrükçü Osman Pasa Camisi. Gümrükçü Osman Pasa Mahallesinde (Eski Şehir) , Arapgir Çayı’na dökülen bir derenin kenarında, tamamen muntazam sıralı kesme tastan yapılmış, tek minareli, tek kubbeli bir camidir. 1820 yılında Gümrükçü Osman Pasa tarafından yaptırılmıştır. 
Cafer Pasa Camisi: Eski Arapgir ‘de Gümrükçü Osman Pasa Mahallesinde bulunmaktadır. Kitabesine göre 1683 tarihinde Cafer Pasa tarafından tamir ettirilmiştir. Ancak yapı 14. yüzyılda Şeyh Hasan tarafından yaptırılmış, İlhanlı Beyliği eseridir. Kare planlı yapı, tek kubbeli, tek minareli basit yapıdır. Halen ibadete açık olan cami bakıma muhtaçtır. 

 
Yeni Camii: Eski Arapgir’de,Minaresi olmayan cami, kesme tastan yapılmıştır ve tamamen harap vaziyettedir. Tarihini aydınlatacak bir kitabesi yoktur. Akkoyunlu (1398-1515) eseri olduğu tahmin edilmektedir. 

 
Millet Hanı: Arapgir merkez Köseoğlu Mahallesi'nde,Çarşı Camii'nin güney batısındadır. Han, hicri 1305'te (m.1889) kilisenin vakfı olarak inşa edilmiştir. 

Molla Eyüp Mescidi: Ispanakçı Mustafa Pasa Kütüphanesi diye de bilinir. Girişi batı duvarının kuzey kösesinde toprak seviyesinden aşağıda yapılmıştır. Kayalara yaslanan kuzey duvarı, içte yer alan ağır payelerle desteklenmiştir. Yan duvarlar sağır kemerlerle donatılmıştır. Kemer ayakları ise üçe bölünmüş üçgenlerle tezyin edilmiştir. Mihrap tahrip olduğundan özelliği bilinmemektedir. Minaresi ve kitabesi olmayan yapı bir Osmanlı eseridir. 


(+) 
Çarsı Hamamı. Büyük isaoğlu mahallesinde yer alır. Tamamen moloz tastan yapılmıştır. İki kubbelidir. Kitabesine göre 1806 yılında yapılmış olup, üç bölümden oluşmaktadır. 

Elmasik Hamamı: Ermeni mahallesi olarak bilinen mahallede bulunan hamam iki kubbeli olup, tasla inşa edilmiştir. Giriş kapısı kesme tastandır. Kitabesi bulunmayan, dikdörtgen planlı hamamın 19. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Harap durumdadır. 

Osman Pasa Hamamı. Hamam, 19. yüzyıl eseridir. Dikdörtgen alan üzerine oturan yapının dış duvarları kesme, iç duvarları ile kubbe moloz tastan inşa edilmiştir. Hamam üç bölümlü olup, harap durumdadır. 

Osman Pasa Çeşmesi: Taç kapının bulunduğu duvar üzerindeki çeşmedir. 1209 h. (1794 m.) tarihinde Dergah-Ali kapıcı başılarından Osman Ağa’nın validesi Ümmü Gülsüm Hatun tarafından yaptırılmıştır. 
 
Eski Arapgir Kalesi: Sert kayalar üzerine inşa edilmiş kalenin temel kısımları blok tastan diğer kısımları ise kesme tastan yapılmıştır. Kaleye ulaşılan yol boyunca gözetleme mazgalları bulunmaktadır. Anadolu Selçuklular dönemi eseridir. 

 
Eski Arapgir Kale Köprüsü: Arapgir çayı üzerine inşa edilmiştir. Arapgir kalesine ulaşım sağlar. Kalenin yapımına bağlı olarak Selçuklular döneminde inşa edilmiştir. 

 
Meydan Köprüsü: Arapgir’in dört kilometre kuzeyinde Kozluk Çayı üzerindedir. Köprünün, Osmanlı Padişahları'ndan 4. Murat (1623-1640) tarafından yaptırıldığı rivayet edilir. Köprü, hala kullanılır durumdadır. 



 
(+) 
Büyük Kozluk Köprüsü: Kozluk çayı üzerinde yer alır. 45 m uzunluğunda, 4,60 m genişliğinde ve 7,5 m yüksekliğindedir. İlhanlılar döneminde yapılmıştır. 



 
(+) 
Çobanlı Konağı: Osmanlı paşalarından Cevat Şakir Pasa konağı adıyla da, Halil Namık Pasa Konağı adıyla da bilinir. Giriş katı ile birlikte üç katlıdır. Taş malzeme ile örtülü duvarların aralarına ahşap hatıllar atılmış; çatısı sacla kaplıdır. 

 
Arapgir Osman sırtı mağaraları: