ARAPGİR’Lİ PAŞALAR
1-İBRAHİM PAŞA (HACI)
Arapgirli'dir. 1632 yılında doğmuştur. Kapıcıbaşı olup Cemaziyülevvel 1168’de (Şubat 1755) kapıcılar kethüdası oldu. 16 Muharrem 1169’da (22 Ekim 1755) çekemeyenlerin gammazlaması ile azledilip Rodos’a sürüldü. Safer 1171’de (Ekim-Kasım 1757) serbest bırakıldı. Uzun süre gözden düşmüş kaldı ve sonra bazı görevlerde bulundu. Şevval 1183’de (Şubat 1770) çavuş başı ve Şevval 1184’de (Ocak-Şubat 1771)silahlar ağası olup Zilkade’de (Şubat-Mart) Tırnova taraflarına zahire sevki bahanesiyle uzaklaştırılmış ve 1185’de (1771/72) mirimiranlıkla Selanik mutasarrıfı olup ordu sürücüsü olmuştur. Ardından vezir rütbesi ihsan olundu. Barıştan sonra görevine gitmeye memur olup Safer 1188’de (Nisan-Mayıs 1774) Kandiye muhafızı ve sonra Mısır valisi oldu. Vezirlik de yapmıştır. İstanbul’ da bir çok hayratı vardır. Receb 1189’da (Eylül 1775) vefat etmiştir.
2-MEHMED PAŞA (HACI)
Arapgirli'dir. Eski Saray’a girip kilerci başı oldu ve П. Süleyman’ın tahta çıkışında (1687) emekli olup validesi Saliha Sultan’a kethüda oldu. Valide sultanın vefatında İstanbul’da defterdar vekili ve darphane emini oldu. П. Mustafa’nın tahta çıkışında (1695) Gülnüş Emetullah Valide Sultan’ın kethüdası olmuş. 20 seneden fazla bu hizmette bulundu. Rebiyülahir 1127’de (Nisan 17159 vezir rütbesiyle İstanbul kaymakamı oldu. O sene Zilhiccesinde (Araplık) Boğaz muhafızı olmuştur. 1128’de vezirliği kaldırılarak Boğaz Hisarı’na sürüldü. Cemaziyelevvel 1128’de Şeyhülharem olup denizde Mısır’a gitti ve bir süre Mısır valisi olarak görev yaptı. . Bu senenin Zilhiccesinde (Kasım-Aralık 1716 ) dönerek tekrar İstanbul’a kaymakam oldu. Muharrem 1130’da yaşlılık hastalığı ile emekli oldu. Ortaköyde’ki yalısıyla Süleymaniyede’ki konağında oturup Cemaziyelevvel 1135’de vefat ederek Üsküdar da Valideyi Cedid Camii’nde kabristana defnedildi. Yaşı 90’a yakındır. Akıl ve temkin sahibi, Salih, dindar olup Erkan-ı Saltanattan biriydi. Galatada adı geçen validenin camii yakınında bir darülhadisi vardır ki, halen galata mahkemesidir. 1775 ’de vefat etti.
3-OSMAN PAŞA (GÜMRÜKÇÜ)
Arapgirli'dir. İstanbul’a gelip kapıcı başı, kasap başı, 1222’de arpa emini, 1226’da ikinci defa kasap başı ve sonra gümrük emini oldu. Bir hayli yıl kalıp sonra tophane nazırı oldu. Zilhicce 1235’de Mühimmat nazırı oldu. Recep 1236’da azledilip Arapgir’e sürgün olundu. Ardından vezirlikte Kars muhafızları ve Muharrem 1239’da Bozok ve Kayseri mutasarrıfı olup 1241’de ayrıldı. Sonra Karsa gidip sonra 1243’de Karahisar’da oturdu. 1244’de İstanbul’a gelince Boğaz muhafızı oldu. 1245’de ilaveten tekke sancağı verildi. 1246’da Sahilhanesinde oturdu. 8 Recep 1254’de vefat ederek Haydarpaşa’ya defnedildi. Tedbirli ve servet sahibi idi. Oğullarından biri Ömer Tahir Bey’dir. Digeri Nuri Bey’le Edlem Paşa ve Süreya Paşa’dır. Nuri Beyin annesi Kamertab kadın ve Süreyya Paşa’nın annesi Hesna kadındır. Yeğeni Mevaliden Salih Bey ile Yusuf Kamil Paşa’dır.
4-SÜLEYMAN PAŞA
Arapgirli'dir. Miralay ve Liva olarak görev yapmış ve emekli edilmiştir. Zilkade 1284’de vefat etmiştir. Selimiye’de metfundur.
5-MUSTAFA SÜREYYA PAŞA
Arapgir’ li Gümrükçü Osman Paşa'nın oğludur. Halep, İzmir, Bursa ve Ankara Valiliklerinde bulunmuş ve Şurayı Devlet azalığı yapmış değerli bir devlet adamıdır. 1878 yılında vefat etmiştir.
6-CEVAT ÇOBANLI (Orgeneral)
1870 yılında İstanbul'da doğan Cevat Paşa, Mehmet Şakir Paşa'nın oğludur. Annesi Arapgir'in Sıhhi 1 Mahallesinden Yaldızcı (Aynacı) zadelerindendir. İlk, Orta ve Lise tahsillerinden sonra Harp okuluna giren Cevat Paşa 1849'da Kurmay Yüzbaşı olarak çıkmıştır. Maiyet- i Seniye Erkânı harbiyesinde bulunduğu gibi daha birçok askeri görevlerde yapmıştır. 1908 Meşrutiyet inkılâbında hassa ordusunda tümen kumandanı olmuş ve ferik (Tümgeneral) Erni almıştır. Daha sonra Cevat Paşa, Harp Akademisi Müdürü, Birinci Ordu Müfettişi, Erkânı Harbiye Başkanı olmuştur. 1915'de Çanakkale Müstahkem Mevki Kumandanı iken bu görevi Cevat Paşa'yi bütün dünya milletlerine tanıtmaya sebep olmuştur. Boğaz müdafaasında ki kahramanlığı Türk tarihine en parlak ve şerefli bir sahife olarak geçmiştir. Daha sonra Galîçya'da Ordu Kumandanı olarak bulunmuştur. Filistin cephesinde 7. Ordu Kumandanı olan Atatürk'le silah arkadaşlığı yapmıştır. Mondoros Mütarekesi sırasında Genel Kurmay Başkanı bulunan Cevat Paşa, Atatürk'ün yapacağı işler hakkında bilgi sahibi idi. Cevat Paşa Büyük Millet Meclisine aza olmuş, daha sonra Adana ve Elcezjre kumandanlığına tayin edilmiştir. 18 Mart Kahramanı Cevat Paşa, Anafartalar Kahramanı Atatürk'ün en yakın silah ve fikir arkadaşıdır. Kendi isteği ile Orgenerallik’ tan emekliye ayrılmış ve 13 Mart 1938'de İstanbul'da vefat etmiştir.
7-MEHMET ŞAKİR PAŞA
Mehmet ağanın oğlu olan Şakir Paşa 1844 yılında Arapgir'de doğmuştur. Asıl adı Mehmet Şakir olup Çobanlı ailesine mensuptur. 7-8 yaşlarında iken büyük kardeşi temyiz mahkemesi azalarından Hüseyin Rüştü Paşa tarafından İstanbul'a aldırılarak Askeri Okullara verilmiş, 1868'de Kurmay Yüzbaşı olarak okulu bitirmiştir. Bilahare Paris'deki Mekteb-i Osman-i de tahsili tamamlayarak Paris Büyükelçiliğinde Ateşe olarak görev yapmıştır. Daha sonra İstanbul'a dönmüş ve Binbaşı olmuştur. 1884'de Mirliva, 1888'de Ferik, 1895'de Mabeyin olmuştur. Bir kaç defa Abdulhamit tarafından Almanya İmparatoruna gönderilen Mehmet Şakir Paşa 1903 yılında vefat etmiştir.
8-YUSUF KAMİL PAŞA
1805 yılında Arapgir'in Eskişehir Mahallesinde doğmuştur. Gümrükçü Osman Paşanın yeğeni Gök Beyi Hanedanından İsmail Bey Zadenin oğludur. İstanbul'a götürülerek Gümrükçü Osman Paşanın yanında ve onun memuriyette bulunduğu yerlerde hususi hocalardan ders alarak yetiştirmiştir. Bir süre Divan/ı Hümayun kalemine devanı etmiş ve sonra Mısır'a gitmiştir. Mısır'da bir memuriyete tayin için Mehmet Ali Paşa 'ya verdiği dilekçe çok beğenilince huzura çağrılmış ve Paşa kendisi ile konuşunca liyakatini ve zekasını beğenip Mısır hazine katipliğine tayin etmiştir. Bir taraftan Mısır'da memuriyetlerde bulunurken diğer taraftan ilim ve irfanını ikmale çalışmış ve Fransızca da öğrenmiştir. Kaymakam Er ile askerliğe gitmiş, beş sene sonra Mirliva olmuştur. 1844'te İstanbul'a gelmiş ve çok kalmadan tekrar Mısır'a dönmüştür. Mehmet Ali Paşa, Kızı Zeynep Hanımı Kamil Paşa ile evlendirmiştir. Mehmet Ali Paşanın kızı Zeynep Hanımla evlendiği için "Mısırlı" ve Zeynep- Kamil lakapları ile de anılan Yusuf Kamil Paşa, 1876 yılında Bebek' deki yalısında 70 yaşında vefat etmiştir.
9-MİRLİVA AHMET PAŞA
14. yüzyılın sonlarında Arapgir ve Çemişgezek tımarı olarak Akkoyunlu Türkmen Beylerinden Hacı Süleyman Paşa’nın beş oğlundan birisidir. Arapgir, Eğin ve Çemişgezek kazalarının sahibi tımarı olmuştur. İlçemiz çarşı mahallesinde Mirliva Ahmet Bey adını taşıyan bir camii yaptırmıştır.
10-CAFER PAŞA :
Yusuf Paşa’nın bir vakfiyenamesinde Cafer Paşa ile kardeş olduklarından bahsedilmektedir. Osmanpaşa Mahallesinde Kendi adı ile anılan bir camisi bulunmaktadır.
11-ETHEM PAŞA :
Ölüm yılı 1682’ dir. Arapgir’li Gümrükçü Osman paşa’ nın küçük oğludur. Sırasıyla kasabalarda Mutasarraflık ve Vilayetlerde Valilik yapmıştır.
12-KARA SÜLEYMAN PAŞA:
IV. Murat zamanında Dergahı Ali Gedikli Müteferrikalarından yetişme bir Vezirdir. Arapgirlidir. Osmanpaşa mahallesinde kendi adıyla anılan ve günümüzde harabe vaziyette bulunan camisine ait vakfiyesinde babasının El Haç Seyit Davut Paşae olduğu ve Davut Paşanın ceddinin de Esseyit Şah Mirliva Ahmet bey olduğuna işaret edilmektedir.
13-MUSTAFA SÜREYYA PAŞA :
Arapgir’ li Gümrükçü Osman Paşa’ nın oğludur. Halip, İzmir, Bursa Ve Ankara Valiliklerinde
Bulunmuş ve Şura-Devlet azalığı yapmış değerli bir devlet adamıdır. 1878 yılında vefat etmiştir.
14-YUSUF PAŞA : Aslen Arapgir’li dir. Anadolu’ nun birçok şehrinde Mutasarrıf ve Valiliklerde bulunmuştur. Şanlıurfa’ da Camiler, hanlar hamamlar yaptırmıştır. Bu binalar halen Şanlıurfa’ da Yusuf Paşa’ nın sülalesi tarafından idare edilmektedir.
15-TUĞGERENAL TUNCAY KAVUNCU :
1948 yılında Arapgir’de doğdu. İlkokulu Arapgir’ de okudu. Askeri Liseden sonra 1967 yılında Kara Harp Okulunu bitirdi. Akademik eğitiminden sonra Kurmay Subay olarak orduda görev yaptı. Bir güre Malezya’ da Askeri Ateşelik görevinde bulundu. Kurmay Albay olarak Kıbrıs Zırhlı Birlikler Alay Komutanlığı görevini, ve Özel Kuvvetler Komutanlığı Kurmay Başkanlığı görevini yaparken, 30 Ağustos 1995’ de tuğgeneral oldu. Hakkari Dağ Komando Tugay Komutanlığı yaptıktan sonra Genel Kurmay Başkanlığında Daire Başkanlığı görevine atandı. Bu görevi sırasında rahatsızlandı ve geçirdiği ameliyat sonucu iyileşemeyerek Şubat 1998 yılında vefat etti. Evli ve iki çocuk babasıydı.
16-TUĞGENERAL MEVLÜT YALÇIN:
1939 yılında Arapgir’ de doğmuştur. Babası tarafından Ormansırtı Köyünden, Annesi tarafından Cömertli mahallesi, Cömertoğullarındandır. İlköğrenimimi Arapgir’ de, ortaokulu Ankara’ da bitirdikten sonra Kuleli Askeri Lisesine girdi. 1957 yılında Kara Harp Okulundan mezun oldu. 1963 – 1967 yılları arasında Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Maliye Bölümünden mezun oldu. Ordu’ da Muhtelif kıt’a ve karargah görevlerinden sonra 1987 yılında Tuğgeneralliğe terfi etti. 1995 yılında emekliye ayrılan Mevlüt YALÇIN Paşa evlive iki çocuk babasıdır.
17-TÜMGENERAL RECAİ UĞURLUOĞLU :
1935 yılında Arapgir’ de doğan Recai UĞURLUOĞLU, ilk ve orta tahsilini Arapgir’de yaptı. 1951 yılında İstanbul Askeri Lisesine girdi, buradan mezun olduktan sonra askeri birliklerde görev yaptı. 2009 yılında vefat etti.
18-TÜMGENERAL CEMİL ÖZER :
1935 yılında Arapgir’ de doğdu. İlk ve orta tahsilini Malatya’ da yaptı. 1955 yılında İstanbul Askeri lisesinden mezun oldu. Orduda çeşitli kademelerde görev yaptı. Emeklidir.
(+)
